Mniej Ukraińców pracuje na dziele. Raport ZUS

Wzrosła liczba cudzoziemców wykonujących umowy o dzieło, ale spadł odsetek zarobkujących w ten sposób Ukraińców. Pokazują to najnowsze dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do których dotarła „Rzeczpospolita”.

Publikacja: 11.04.2024 04:30

Mniej Ukraińców pracuje na dziele. Raport ZUS

Foto: Fotorzepa / Jerzy Dudek

Od ponad trzech lat prawo nakazuje informować Zakład Ubezpieczeń Społecznych (na formularzu RUD) o umowach o dzieło zawartych po 1 stycznia 2021 r. Organ rentowy zapisuje te dane w specjalnym rejestrze. Informacje przekazują płatnicy składek, a także osoby fizyczne zlecające wykonanie dzieła.

W ubiegłym roku umowy o dzieło zawierano także z cudzoziemcami. Z najnowszych danych organu rentowego, do których dotarła „Rzeczpospolita”, wynika, że liczba obcokrajowców wykazanych w formularzach RUD wyniosła prawie 23,1 tys., co stanowi 6,69 proc. wszystkich wykonujących umowy o dzieło.

Czytaj więcej

Za 746 tys. Ukraińców płyną składki do ZUS, tylko 8 tys. ma umowy o dzieło

Więcej cudzoziemców zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych

Dla porównania, w 2022 r. takich osób było mniej. Liczba cudzoziemców wykazana w formularzach RUD wyniosła wówczas 19,2 tys. osób (co stanowiło 5,6 proc. wszystkich wykonujących pracę na tej podstawie).

– Generalnie wzrosła liczba cudzoziemców zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych z nieco ponad 1 mln w 2022 r. do 1,12 mln w 2023 r. Zainteresowanie podejmowaniem pracy w naszym kraju może mieć również przełożenie na wzrost liczby osób zawierających umowy o dzieło. Niemniej jednak zjawisko cały czas obserwujemy i analizujemy, również pod kątem ewentualnej weryfikacji prawidłowości omijania przepisów ubezpieczeniowych – mówi Paweł Żebrowski, rzecznik ZUS.

Jak bowiem wskazuje, ZUS prowadzi postępowania weryfikacyjne w kontekście wykonywania umów o dzieło.

– W takich działaniach sprawdzane jest, czy faktycznie wykonywana praca nie stanowi podstawy do odprowadzania składek na ubezpieczenia, w tym także w zakresie pracy na rzecz własnego pracodawcy. Praktyka pokazuje, że nadal mamy przypadki, gdy mimo wykonywania czynności charakterystycznych dla zlecenia lub świadczenia usług są one kwalifikowane jako umowa o dzieło tylko ze względu na brak konieczności odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne – wyjaśnia.

Czytaj więcej

Biznes potrzebuje rąk do pracy, także z zagranicy

Wyjątki od ogólnego obowiązku informowania ZUS

W tym kontekście warto przypomnieć, że od ogólnego obowiązku informowania obowiązują wyjątki. Zgłaszać nie trzeba np. umów o dzieło zawartych z własnym pracownikiem, wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale podpisanych z innym podmiotem. A także tych zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą w celu świadczenia usług, które są zgodne z profilem ich firmy.

Wyłączone z tego obowiązku zostały także podmioty i jednostki organizacyjne, np. stowarzyszenia, fundacje czy spółki prawa handlowego, które nie muszą rejestrować się w ZUS jako płatnicy składek.

Jednak, co ciekawe, pomimo wzrostu liczby obcokrajowców pracujących na umowach o dzieło spadł odsetek obywateli Ukrainy, którzy je wykonują. W 2022 r. stanowili oni 42,73 proc. wszystkich cudzoziemców na tej formie umowy. Z kolei w 2023 r. – 39,56 proc.

Przybywa za to Białorusinów

– To wpisuje się w szersze trendy. Generalnie udział Ukraińców na polskim rynku pracy się zmniejsza. Mieliśmy jedynie chwilowy wzrost w czasie, w którym nastąpiła kulminacja napływu uchodźców wojennych z tego kraju – mówi Łukasz Kozłowski z Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Potwierdza to też Katarzyna Siemienkiewicz, ekspertka Pracodawców RP.

– Obywatele Ukrainy aktywni zawodowo w naszym kraju dzielą się na dwie grupy. Jedną tworzą osoby, które przebywają u nas tymczasowo m.in. ze względu na sytuację w ich państwie. Druga to osoby, które przyjechały z zamiarem stałego pobytu – mówi ekspertka.

Jak podkreśla, tym pierwszym nie zależy na stałym zatrudnieniu, a wiele takich osób, które wjechały do Polski po wybuchu wojny, mogło już wrócić do siebie.

– Stąd spadek umów o dzieło, które mogły być ich domeną – wyjaśnia.

Łukasz Kozłowski zwraca z kolei uwagę, że Ukraińcy są u nas wciąż zdecydowanie najliczniejszą grupą aktywnych zawodowo obcokrajowców, ale już niejedyną. Potwierdzają to też dane. W 2023 r. wzrosła przykładowo liczba Białorusinów, którzy stanowili 21,31 proc., a rok wcześniej 16,70 proc. cudzoziemców zatrudnionych na umowach o dzieło.

– Poza tym zatrudnienie Ukraińców wraz z upływem czasu się utrwala. Rzadziej wykonują oni pracę jako pracownicy tymczasowi czy dorywczo. W konsekwencji są zatrudniani częściej w oparciu o stabilniejsze formy, np. umowy zlecenia lub w ramach stosunku pracy – dodaje ekspert.

Od ponad trzech lat prawo nakazuje informować Zakład Ubezpieczeń Społecznych (na formularzu RUD) o umowach o dzieło zawartych po 1 stycznia 2021 r. Organ rentowy zapisuje te dane w specjalnym rejestrze. Informacje przekazują płatnicy składek, a także osoby fizyczne zlecające wykonanie dzieła.

W ubiegłym roku umowy o dzieło zawierano także z cudzoziemcami. Z najnowszych danych organu rentowego, do których dotarła „Rzeczpospolita”, wynika, że liczba obcokrajowców wykazanych w formularzach RUD wyniosła prawie 23,1 tys., co stanowi 6,69 proc. wszystkich wykonujących umowy o dzieło.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Praca, Emerytury i renty
Babciowe przyjęte przez Sejm. Komu przysługuje?
Sądy i trybunały
Sędzia WSA ujawnia, jaki tak naprawdę dostęp do tajnych danych miał Szmydt
Orzecznictwo
Kolejny ważny wyrok Sądu Najwyższego wydany już po uchwale frankowej
ABC Firmy
Pożar na Marywilskiej. Ci najemcy są w "najlepszej" sytuacji
Prawo pracy
Od piątku zmiana przepisów. Pracujesz na komputerze? Oto, co powinieneś dostać